ΚΑΝΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΠΡΙΣΤΗΡΙΟΥ ΞΥΛΟΥ                                                                Του Καθηγητή Γεωργίου Μαντάνη Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να βελτιωθεί η παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα στα πριστήρια της χώρας μας Ποιες πρακτικές πρέπει να εφαρμόζονται και ποιοι κανόνες πρέπει να τηρούνται μέχρι την τελική Πριστήρια, ή πριονιστήρια όπως λεγόταν παλιότερα, είναι επιχειρήσεις ξύλου για την κοπή ή πρίση της ακατέργαστης ξυλείας που έρχεται από το δάσος. Δηλαδή ένα πριστήριο παραλαμβάνει ξυλεία σε μορφή κορμών (στρογύλλη ξυλεία ή στρογγύλια και παράγει τελικά πριστή ξυλεία, έτοιμη για διάθεση και χρήση σε πολλές εφαρμογές. Με τον όρο πριστή ξυλεία ουσιαστικά εννοούμε τα ορθογώνια πρίσματα ξύλου σε διάφορες διαστάσεις πάχους, πλάτους, μήκους, τα οποία προκύπτουν από την κατά μήκος πρίση των κορμών. Η εμπειρία από ελληνικές βιομηχανίες ξύλου και συγκεκριμένα από πριστήρια, αλλά και τα επιστημονικά στοιχεία που υπάρχουν μέχρι σήμερα δείχνουν ότι εάν εφαρμοσθούν συγκεκριμένοι κανόνες και πρακτικές, είναι δυνατό να βελτιωθεί τόσο η παραγωγικότητα, όσο και ανταγωνιστικότητα εν λόγω επιχειρήσεων (πριστηρίου) της χώρας μας, που σήμερα έχουν στη συνέχεια ανά στάδιο αυτές περιγράφονται στη συνέχεια ανά στάδιο παραγωγής του πριστηρίου. Κατά το στάδιο της παραμονής των κορμών στην κορμοπλατεία. Ο στόχος σε αυτό το στάδιο είναι το συντομότερο δυνατό να οδηγηθούν οι κορμοί ξυλείας για πρίση. Η ιδανικότερη λύση θα ήταν η σταδιακή υλοτόμηση και τροφοδοσία των ελληνικών πριστηρίων καθ’όλο το έτος. Οι κανόνες που πρέπει να εφαρμόζονται είναι οι εξής: Όσο το δυνατό μεγαλύτερα μήκη κορμών ή εάν είναι δυνατό ένα κορμοτεμάχιο ανά δένδρο, καθώς και διαμόρφωση του μήκους του στην κορμοπλατεία. Να γίνονται υλοτομίες εκτός της βλαστητικής περιόδου, δηλαδή το φθινόπωρο ή το χειμώνα, γεγονός που δυστυχώς δεν συμβαίνει. Η αποφλοίωση σε ξύλα όπως ελάτη και πεύκη για την αποφυγή προσβολών από έντομα φλοιού – ξύλου και μυκήτων κυάνωσης, ειδικά στη μαύρη πεύκη (εκτός αν η πρίση γίνει αμέσως μετά την υλοτομία). Για πολύτιμα είδη καλής ποιότητας όπως μαύρη πεύκη, λευκόδερμο πεύκη (ρόμπολο), οξιά και δρύ, απαιτείται επάλειψη των άκρων με γαλάκτωμα παραφίνης, τοποθέτηση λαιμών τύπου στα άκρα των κορμών και άμεση αποθήκευση σε δεξαμενές νερού ή συνεχής Ποτέ οι κορμοί να μη στοιβάζονται ή αφήνονται σε επαφή με το έδαφος, για αυτό είναι απαραίτητη η τσιμεντόστρωση ή τουλάχιστον η χαλικόστρωση της κορμοπλατείας, ώστε να στραγγίζονται τα νερά.Η αποφυγή της κυάνωσης, που είναι και το σημαντικότερο πρόβλημα στη χώρα μας, θα πρέπει να γίνεται ακολουθώντας τις παρακάτω βέλτιστες πρακτικές. μεση αποθήκευση των κορμών σε δεξαμενές νερού ή καταιονισμός αυτών επί 24 ώρες, αμέσως μετά τις υλοτομίες και για όλο το διάστημα μέχρι τη πρίση. Υποχρεωτικός ψεκασμός με κατάλληλα μυκητοκτόνα (ειδικά διαλύματα αλάτων τιε πενταχλωροφαινόλης) μετά την από την αποφλοίωση των κορμών. Δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι η κυάνωση της μαύρης πεύκης στη χώρα μας προκαλεί κάθε χρόνο μία τρομερή υποβάθμιση της ποιότητας της παραγόμενης ξυλείας και μια μείωση της αγοραστικής αξίας του ξύλου μέχρι και 50% Τι άλλο θα πρέπει να αποφεύγεται: Η παραμονή των κορμών στην κορμοπλατεία για πάνω από 6 μήνες, συμπεριλαμβανομένων της άνοιξης και του καλοκαιριού, χωρίς μέτρα προστασίας, είναι βέβαιοι ότι προκαλεί υποβάθμιση της ποιότητας (25-40% της αξίας) και δραματική αύξηση του ποσοστού φθοράς (μείωση της ποσοτικής απόδοσης) Επίσης, θα πρέπει να γίνεται ταξινόμηση των κορμών στην κορμοπλατεία κατά ποιότητα, μήκος και διάμετρο, και σημειωτέον σε κορμούς που έχουν τις απαιτούμενες προδιαγραφές. Το στάδιο της πρίσης Ο στόχος σε αυτό το στάδιο είναι η βέλτιστη δυνατή πρίση των κορμών με καλή ποιοτική και ποσοτική απόδοση, που είναι δυνατόν να επιτευχθεί εάν εφαρμοστούν οι ακόλουθες πρακτικές: ποτέ πρίση με τα ίδια πριόνια σε ελάτη, πεύκη, οξιά ή δρυ. Τα ξύλα ελάτης και πεύκης απαιτούν μεγαλύτερη γωνία κοπής, η οξιά λίγο μικρότερη και η δρυς ακόμη μικρότερη. Μέγιστη προσοχή στην ταχύτητα τροφοδοσίας σε σχέση με το είδος του ξύλου, τον τύπο του κοπτικού, την ταχύτητα κίνησης της λάμας ή του δίσκου. Ακολουθούμε πάντοτε τις προδιαγραφές του μηχανήματος πρίσης και τους κανόνες που επιτάσσει η βέλτιστη κοπή. Όχι στη συχνή αλλαγή των κοπτικών μέσων, το επιμελημένο τρόχισμα, τη σωστή συντήρηση των δίσκων και των πριονοελασμάτων. Από εμπειρία είναι βασική προϋπόθεση για την αποτελεσματική πρίση των κορμών και την επιτυχημένη και χωρίς προβλήματα λειτουργία του πριστηρίου ο ειδικευμένος και σωστός τροχιστής, που εφαρμόζει τους κανόνες τροχίσματος και συντήρηση, καθώς επίσης και οι έμπειροι – εξειδικευμένοι χειριστές μηχανημάτων. Είναι απαραίτητο, επίσης, το σύστημα απαγωγής πριονιδίου και οι σπαστήρες των υπολειμμάτων ξύλου και συγκέντρωσης αυτών σε σιλό. Για λόγους ασφαλείας του προσωπικού, είναι καλό να υπάρχει εγκατάσταση αποτελεσματικού συστήματος απορρόφησης της σκόνης, συνιστάται η χρήση κατάλληλου αναπνευστικού εξοπλισμού (εάν χρησιμοποιούνται υψηλού κινδύνου τροπικά     ξύλα όπως και σωστού ρουχισμού, ενώ κρίνεται σκόπιμη η συχνή συντήρηση του μηχανισμού απορρόφησης του πριστηρίου. Επίσης, είναι σημαντικό και πρέπει να υποστηριχθεί με κάθε τρόπο η καθετοποίηση των πριστηρίων με μονάδες ξυλοκατασκευών και FAMILY: Tahoma">εξαντλητικής κατεργασίας, δηλαδή μονάδες παραγωγής προφίλ, ζευκτών, σκελετών ξύλινων σπιτιών, απλών πατωμάτων ραμποτέ, επενδύσεων, ταβανιών κάγκελων, κολόνων κ.λπ.Το στάδιο της ξήρανσης Το στάδιο αυτό είναι το πιο κρίσιμο στην όλη παραγωγική διαδικασία. Η εμπειρία από τα ελληνική πριστήρια έχει δείξει μέχρι σήμερα ότι τα περισσότερα και μεγαλύτερα σφάλματα συμβαίνουν σε αυτό το στάδιο. Τα περισσότερα απο τα σφάλματα που γίνονται στη πράξη οφείλονται τόσο σε άγνοια (έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και τεχνολόγων ξύλου). Όσο και σε επιπολαιότητες. Θα πρέπει να υπερτονισθεί ότι οι σοβαροί κίνδυνοι προσβολής της πριστής ξυλείας εξακολουθούν να υφίστανται και κατά τη φάση αυτή, και ο στόχος εδώ είναι αμέσως μετά την πρίση, η πριστή ξυλεία να ξηραθεί με τρόπο σωστό και επιμελημένο. Πρέπει κατά συνέπεια να ακολουθούνται οι εξής βασικοί κανόνες: Η πριστοπλατεία, ο χώρος δηλαδή ποτ παραμένουν τα πριστά, πρέπει να είναι: Ανοικτή στον ορίζοντα και χωρίς χόρτα, θάμνους. Χωρίς σωρούς από πριονίδια και υπολείμματα πρίσης που αποτελούν πηγές μόλυνσης. Πρέπει τα υπολείμματα πρίσης να απομακρύνονται το συντομότερο δυνατό. Η στοίβαξη των πριστών πρέπει να είναι σχολαστική και επιμελημένη και να γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε ο αέρας να κυκλοφορεί ελεύθερα γύρω από κάθε πριστό. Υποχρεωτικά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται διαχωριστικοί πήχεις 2,5 Χ 2,5 εκ. και να αφήνονται οριζόντια διαστήματα μεταξύ των πριστών. Οι στοιβάδες πρέπει να απέχουν από το έδαφος τουλάχιστον 40εκ. και να είναι καλυμμένες. Η καλύτερη περίπτωση φυσικής ξήρανσης είναι τα ανοικτά υπόστεγα. Χρήσιμες πρακτικές από την εμπειρία και την πράξη σε αυτή την κρίσιμη φάση παραγωγής είναι οι εξής: Όχι στη συμπαγή στοίβαξη των πριστών που έχουν υγρασία μεγαλύτερη από 20% και διοχέτευση αυτών στην ελληνική αγορά. Τονίζεται ότι είναι πέρα ως πέρα λανθασμένη αυτή η τακτική που οδηγεί πριστή ξυλεία (συνήθως ξυλεία κωνοφόρων) χωρίς την κατάλληλη υγρασία σε χρήσεις για στέγες και ξυλοκατασκευές. Σε σχέση με το προηγούμενο, είναι και πρέπει να είναι υποχρέωση του πριστηρίου να πουλάει στους καταναλωτές ξυλεία ξηραμένη σε επίπεδο 12-15% για εξωτερικές χρήσεις και 8-9% για εσωτερικές χρήσεις. Θα ήταν ευτύχημα εάν τα παραπάνω είχαν θεσμοθετηθεί από τη νομοθεσία του ελληνικού κράτους. Η καλύτερη ξήρανση επιτυγχάνεται με φυσική ξήρανση σε υπόστεγα με σωστή στοίβαξη, όπως περιγράφτηκε προηγουμένως. Προσοχή στα οριζόντια κενα (2εκ.) μεταξύ των πριστών κάθε σειράς και στα κενά των 2,5 εκ. από σειρά σε σειρά. Πρέπει σε κάθε περίπτωση να αποφεύγεται η φυσική ξήρανση στον ήλιο. Είναι καλό να υπάρχει τοποθέτηση βάρους επάνω από την τελευταία στρώση της πιο πάνω στοιβάδας. Όχι στη φυσική ξήρανση σε κλειστούς χώρους, όπου δεν κυκλοφορεί ελεύθερα ο αέρας γύρω από κάθε στοιβάδα. Θα πρέπει να γίνεται τακτικός έλεγχος και μέτρηση της υγρασίας με σύγχρονα υγρόμετρα ακριβείας, στα οποία πρέπει Ξυλεία που προορίζεται για κουφώματα, πατώματα και κατασκευές εσωτερικού χώρου απαιτεί και τεχνητή ξήρανση για να επιτευχθεί ο στόχος – υγρασία του 8%. Η ξυλεία αυτή μετά την τεχνητή ξήρανση πρέπει να διατηρείται σε κλιματιζόμενες αποθήκες με υγρασία ισορροπίας 8% Όχι στην αποθήκευση της ξυλείας αυτής σε αποθήκες υγρές ή σε εξωτερικά υπόστεγα. Η πολύτιμη ξυλεία των ειδών οξιάς, ελάτης είναι καλό μετά την τεχνητή ξήρανση να εμβαπτίζεται σε εντομοκτόνο διάλυμα για προοπτική (μελλοντική) προστασία από ξυλοφάγα έντομα. Είναι επιτακτικό να γίνεται απολύμανση των αποθηκών ξυλείας και των χώρων όλης της πριστοπλατείας με διάφορα εντομοκτόνα διαλύματα μια φορά το έτος . Ναι στη συχνή απομάκρυνση παλιών ξύλων – ύποπτων για έντομα – και στην τακτική καθαριότητα των χώρων φυσικής ξήρανσης του πριστηρίου. Ναι στην εμβάπτιση της ξηραμένης ξυλείας στεγών και ξυλοκατασκευών σε βορικά άλατα μετά την ξήρανση τους. Το ίδιο πρέπει να γίνεται πολύ τακτικά και με τους διαχωριστικούς πήχεις και τα καδρόνια στοίβαξης που χρησιμοποιούνται στους χώρους της φυσικής ξήρανσης. Εάν στο πριστήριο γίνεται συχνή πρίση τροπικής ξυλείας των ειδών είναι επιτακτικό οι διαχωριστικοί πήχεις και τα καδρόνια στοίβαξης των πριστών να είναι οπωσδήποτε από κωνοφόρα ξύλα (ελάτη ή πεύκο), διότι το σπουδαίο και επικίνδυνο ξυλοφάγο έντομο Λύκτος δεν προσβάλλει τα κωνοφόρα. Σίγουρα θα πρέπει να υποστηριχθεί και να εφαρμοσθεί στη μονάδα η ποιοτική ταξινόμηση της παραγόμενης πριστής ξυλείας. Όταν εφαρμόζεται τεχνητή ξήρανση, είναι υποχρεωτικό να χρησιμοποιούμε το κατάλληλο πρόγραμμα τεχνητής ξήρανσης ανάλογα με το είδος της ξυλείας και την υγρασία της, ενώ συνιστάται η στενή παρακολούθηση της διαδικασίας ξήρανσης. Σε περίπτωση ήδη προξηραμένη ξυλεία, θα πρέπει να αρχίζουμε το πρόγραμμα ξήρανσης όχι από την αρχή, αλλά από το στάδιο που αντιστοιχεί στο επίπεδο υγρασίας που βρίσκεται η ξυλεία, για τη σωστή ξήρανση και την εξοικονόμηση ενέργειας (πόρων) Προσοχή τέλος όταν εφαρμόζουμε τεχνητή ξήρανση, θα πρέπει η ξυλεία να είναι του ίδιου είδους, με την ίδια περίπου αρχική υγρασία και το ίδιο περίπου πάχος. Σε είδη όπως π.χ. οξιά, εάν είναι δυνατόν, είναι πολύ καλό η ξυλεία να ατμίζεται πριν την ξήρανση, διότι αποκτά εξαιρετικό χρώμα, απολυμαίνεται από προσβολές, διευκολύνονται οι παραπέρα κατεργασίες ξήρανσης και κοπής και συνάμα αυξάνεται η εμπορική αξία της .

Για συμβουλές Αγοράς, Ιδέες & Υποστήριξη Προϊόντων επικοινωνήστε στο 2310 781 422